Taaleducatie is belangrijk voor effectieve GGZ-behandeling op Bonaire
GGZ-instelling Mental Health Caribbean op Bonaire werkt aan het verbeteren van het taalniveau van medewerkers, in het Nederlands én Papiaments. Beleidsmedewerker Christine Alvarez: “Gevoelens kun je het beste in je eigen taal uitdrukken.”
Veeltalig eiland
Mental Health Caribbean (MHC) biedt geestelijke gezondheidszorg op Bonaire. Op het eiland heeft 60% van de bevolking Papiaments als voertaal, 15% spreekt vooral Nederlands thuis.Bron: CBS Daarnaast wordt op Bonaire veel Engels en Spaans gesproken. “In welke taal je met elkaar communiceert is op Bonaire dus altijd een belangrijk thema,” vertelt beleidsmedewerker Christine Alvarez.
Papiaments is pas sinds 2007 een officiële taal van Bonaire, veel officiële communicatie verloopt traditioneel in het Nederlands. Alvarez: “Bonaire is een Nederlandse gemeente, dus er wordt ook veel naar Nederland gerapporteerd, natuurlijk ook in het Nederlands.”
Toch spreken de behandelaars van MHC vooral Papiaments met hun cliënten. Alvarez: “Cliënten spreken vaak wel een beetje Nederlands, maar als je het over ervaringen, gevoelens of pijn hebt, over wat zich in je hoofd afspeelt, dan kun je je het beste in je eigen taal uitdrukken. We horen dan ook veel van cliënten dat ze het belangrijk vinden dat behandelaren Papiaments beheersen. Daarom hebben we subsidie aangevraagd voor de medewerkers van het vasteland van Nederland die geen Papiaments spreken.”
Fouten maken helpt
Met dank aan de subsidieregeling Tel mee met Taal kregen veertien medewerkers acht weken lang les Papiaments. “Ik merk dat deze medewerkers nu een stuk meer begrijpen,” vertelt Alvarez. “Een beetje lef is belangrijk als je een taal leert, de medewerkers die fouten durven maken gaan het hardst vooruit. Ik krijg soms zelfs een mail in het Papiaments van een cursist. En ook al is die tekstueel nog lang niet perfect, het is ongelofelijk leuk om te krijgen! Sommigen kunnen zich al goed redden, anderen hebben nog vervolglessen nodig. Dat is ook niet erg. Niet iedereen leert op hetzelfde tempo, en Papiaments is geen makkelijke taal.”
Alvarez is opgegroeid in Venray en verhuisde in 2013 naar Bonaire. Ze weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het verhogen van je taalniveau kan zijn. “Ik spreek best aardig Papiaments, maar schrijven blijft ingewikkeld. Ik ben pas een jaar geleden met de grammatica begonnen en het is niet makkelijk. Als je in een andere taal denkt, is het moeilijk omschakelen. Voor mensen uit Nederland die helemaal in het Nederlands zijn opgegroeid is het nog een stuk moeilijker.”
“Een beetje lef is belangrijk als je een taal leert”
Tussen wal en schip
Alvarez is bezig met een nieuwe aanvraag voor de subsidieregeling Tel mee met Taal, ditmaal voor het aanbieden van zowel Papiaments als Nederlands. “Net zoals we medewerkers uit Nederland hebben die hun Papiaments kunnen verbeteren, zijn er collega’s die opgegroeid zijn op Bonaire en die eigenlijk onvoldoende Nederlands beheersen om goed te kunnen rapporteren.”
De subsidie van Tel mee met Taal is bedoeld voor mensen met een taalniveau lager dan 2F. Tijdens het testen van het Nederlands taalniveau van de medewerkers van MHC kwam Alvarez erachter dat veel van hen helaas net buiten de scope van de subsidie vallen. “De meeste van onze medewerkers spreken nèt te goed Nederlands voor de subsidie, maar hebben toch een te laag niveau om professioneel in het Nederlands te communiceren. Als je echt wil dat Nederlandse taalbeheersing op Bonaire verbetert, kun je overwegen ook de mensen die Nederlands op 2F-niveau spreken in aanmerking te laten komen voor hulp.”
“Het zou fijn zijn als mensen op 2F-niveau ook in aanmerking komen voor subsidie”
Voor Alvarez is duidelijk dat actief gebruik van een taal minstens zo belangrijk is als het volgen van lessen. “Het traject stopt niet na de lessen,” vertelt ze. “Wij gaan als organisatie verder met deze medewerkers, zodat ze de taal blijven gebruiken en oefenen. Op een van onze afdelingen helpen taalmaatjes elkaar daarbij, en we zien dat dat resultaat oplevert. We kijken nu naar de mogelijkheid om dat in de hele organisatie uit te rollen.” Hoe dan ook blijft het thema taal waarschijnlijk actueel bij MHC. “We hebben ook vestigingen op de bovenwindse eilanden, waar dan weer vooral Engels gesproken wordt. Voorlopig zijn we zeker nog niet klaar met investeren in het taalniveau van onze medewerkers.”