Van taalbarrière naar Taalheld
Op 21 juni 2023 reikte Stichting Lezen en Schrijven de Taalheldenprijzen uit. Met de Taalheldenprijzen zet de stichting mensen die beter leerden lezen en schrijven in de schijnwerpers. Winnaar in de categorie Begeleider was Fatiha Oucherg: student pedagogiek, taalgroepbegeleider en ervaringsdeskundige. Oucherg vond de uitreiking een bijzondere ervaring: “Ik was blij met de nominatie en ik vond het leuk om bij de uitreiking te kunnen zijn, maar ik wist zeker dat ik niet zou winnen. We zaten daar met zoveel inspirerende mensen uit heel Nederland. Toen Prinses Laurentien mijn naam noemde was ik erg verbaasd. Ik kon tijdens de uitreiking de woorden niet vinden, toen ik de microfoon kreeg. Niet omdat ik een taalachterstand had, maar door de emotie die ik voelde.”
Afhankelijk
Oucherg kwam in 2010 voor de liefde van Zuid-Marokko naar Nederland. “Toen ik landde op Schiphol was alles vreemd: de mensen, het landschap, de cultuur en de taal. Ik sprak Berbers, Marokkaans-Arabisch, Frans en Engels. Maar geen Nederlands. Ik had in Marokko een universitaire studie afgerond, maar nu begreep ik bijna niets meer. Ik kon geen gesprek voeren met mijn buren en boodschappen doen was moeilijk. Ik was in de winkel vaak afhankelijk van de hulp van vreemden die Frans of Berbers spraken. Bij familie vond ik geen aansluiting. Ik kon niet normaal leven.”
Oucherg herinnert zich nog goed hoe onveilig ze zich voelde bij de huisarts. “Ik vertelde mijn man over mijn pijn, en hij vertaalde het voor de dokter. Hij hielp mij goed, maar het waren niet meer mijn woorden, mijn ervaring. Ik wilde ook graag weten wat de dokter precies zei in zijn reactie. Op dat moment heb ik voor mezelf besloten dat er iets moest veranderen.” Om contact te maken met Nederlandstaligen begint ze een baan als schoonmaakster. “Tijdens werk luisterde ik veel, en ben ik ook korte gesprekken gaan voeren met collega’s. Heel gebrekkig natuurlijk, en met veel Frans ertussendoor, maar het was een begin.”
Voor jou en je kind
Als haar kind naar de voorschool gaat, krijgt ze een uitnodiging voor de cursus ‘Voor jou en je kind’. Ouders van jonge kinderen leren tijdens die cursus de taalvaardigheid van hun kind te stimuleren, bijvoorbeeld door te oefenen met taalspelletjes of het stellen van vragen.
“Mijn zoon sprak niet makkelijk en had wat hulp nodig,” vertelt Oucherg. “Hij kreeg een paar klanken niet onder de knie, ik maakte me zorgen. Hij is hier geboren en gaat hier een opleiding volgen, dus het is belangrijk dat hij geen taalachterstand oploopt.
"Ik heb zelf ervaren hoe eenzaam het kan zijn als je niemand om je heen verstaat."
Ik kreeg toen themaboekjes om met mijn zoon Nederlands te oefenen door bijvoorbeeld voor te lezen, opdrachten te maken en liedjes te zingen. Tijdens bijeenkomsten met de ouders wisselden we ervaringen uit.”
Rollen omgedraaid
Oucherg wil verder studeren in Nederland en moet daarvoor Nederlands spreken op B2-niveau. Wanneer ze haar examen gehaald heeft, kiest ze voor de hbo-opleiding pedagogiek. In het derde jaar van de opleiding loopt ze stage op een basisschool. De directie van de school wil laaggeletterde ouders op de school een cursus aanbieden. Zo komt de cursus ‘Voor jou en je kind’ opnieuw op haar pad. Oucherg: “Ik kon als ervaringsdeskundige aan de slag met een leuke groep van tien ouders, vooral moeders met een migratieachtergrond. Ik heb veel mooie gesprekken met hen gevoerd. De cursus is bedoeld om de kinderen te helpen, maar het motiveert de ouders ook om hun Nederlands te verbeteren.”
|
Uit het jurycommentaar van de Taalheldenprijs: “Fatiha heeft als begeleider een coachende houding. Daarmee versterkt ze het zelfvertrouwen van haar cursisten. (...) Ze is een inspirerend rolmodel voor de ouders in haar wijk en op de Huibersschool. Als aankomend pedagoog is ze gedreven om ouders en kinderen te ondersteunen.” |
Haar eigen ervaring met een taalbarrière en de cursus heeft Oucherg geholpen bij het begeleiden van de cursus. “Sommige ouders zien eerst geen reden om hun Nederlands te verbeteren. ‘Waarom zou ik?’ zeggen ze tegen mij. ‘Ik kan eten kopen en mijn familie spreekt met mij in mijn moedertaal.’ Maar als je doorvraagt, naar problemen met de gemeente of de huisarts, blijkt dat er ook voor hen veel kan verbeteren als ze Nederlands leren. Bovendien spreken kinderen de moedertaal vaak helemaal niet zo goed, niet goed genoeg voor een diepgaand gesprek. Ik heb zelf ervaren hoe eenzaam het kan zijn als je niemand om je heen verstaat. Je kunt niet onder woorden brengen wat je denkt, wilt en voelt. Dat is emotioneel heel zwaar.”
Motivatie
Als ze straks de opleiding pedagogiek heeft afgerond wil Oucherg eerst werkervaring opdoen voor ze aan een master begint. “Ik heb de ambitie om meer over onderwijs in Nederland te leren: over de klas en de school, maar ook hoe beleid tot stand komt.” Haar familie steunt haar in haar ambities. “Mijn man vond het eerst wel gek dat ik ging studeren, terwijl ik pas net Nederlands had leren spreken. Maar hij is heel erg trots dat het me lukt. Hij is flexibel en heeft me altijd erg geholpen. Zonder hem was het zeker niet gelukt.”
Haar familie is niet alleen een grote hulp, maar ook een belangrijke motivatie voor Oucherg geweest. “Toen ik moeder werd heb ik me gerealiseerd: later breng ik mijn kind naar school en kan ik geen gesprek voeren met andere ouders en de leerkracht. Hoe kan ik zijn ontwikkeling in de gaten houden? Die belemmering was een heel belangrijke motivatie voor mij om heel hard aan mijn Nederlands te werken.” Dat ze nu de taalheldenprijs heeft gewonnen, is een mooie bekroning op al dat harde werk. “Ik heb heel lang heel hard mijn best gedaan en niet opgegeven. Dat ik de prijs won was onverwacht, maar niet onverdiend.”