Journaal in makkelijke taal een jaar oud
Volwassenen die moeite hebben om het NOS Journaal te volgen, kunnen sinds november 2021 kijken naar het NOS Nieuws van de Week: een wekelijks nieuwsoverzicht in makkelijke taal. De NOS ontwikkelde dit journaal samen met Stichting Lezen en Schrijven, na veel overleg met ervaringsdeskundigen. Taalklassen zijn enthousiast.
“Niet rendabel betekent dat de gemeente het te duur vindt om de bus te laten rijden”, legt nieuwslezer Mark Visser uit in het NOS Nieuws van de Week van begin november. Het nieuws gaat onder andere over het verdwijnen van buslijnen op het platteland. In het gewone NOS Journaal zou het woord ‘rendabel’ geen extra aandacht krijgen, maar in het Nieuws van de Week worden ingewikkelde woorden zorgvuldig uitgelegd. “Ook vertellen onze nieuwslezers altijd waar een filmpje of afbeelding over gaat, voordat deze wordt getoond”, zegt Marga van Beusekom, eindredacteur van het NOS Nieuws van de Week. “Dan weten kijkers wat er gaat komen. We laten daarnaast weinig deskundigen aan het woord. Die praten vaak te ingewikkeld. Uit ons onderzoek blijkt dat het fijner is als de presentator het zelf vertelt. En in het beeld achter de presentator houden we het zo rustig mogelijk, zonder tabellen en grafieken of video’s.”
Het resultaat is een rustig, overzichtelijk journaal in begrijpelijke taal, voor volwassenen. Het Nieuws van de Week verschijnt eens per week en bevat telkens drie actuele items. Het nieuws wordt elke woensdag op YouTube geplaatst en ook uitgezonden op regionale en lokale omroepen. De reacties zijn positief. Veel taalklassen maken inmiddels gebruik van het Nieuws van de Week.
Feedback van doelgroep
De NOS ontwikkelde het format van het journaal met hulp van Stichting Lezen en Schrijven en de doelgroep zelf. Romana Fronczek begeleidde als taaldocent bij het ROC een groep cursisten die de plannen voor het Nieuws van de Week kritisch beoordeelden, om zo het journaal beter te laten aansluiten bij de groep van 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. “We hadden een groep van ongeveer 20 taalcursisten, met zowel NT1’ers als NT2’ers en van mensen die vrijwel helemaal niet konden lezen en schrijven tot mensen die zich prima redden”, aldus Fronczek, die inmiddels ook adviseur is bij Stichting Lezen en Schrijven. “Tijdens een bijeenkomst eind 2020 konden de cursisten schieten op de ideeën van de NOS. Twee dagen later had de NOS de feedback verwerkt in een aangepast journaal. Dat was heel mooi om te zien.”
Ook daarna werden de uitzendingen nog regelmatig getest bij de taalgroep van Fronczek. “Twee mensen van de NOS zaten dan in de les, terwijl wij het Nieuws van de Week keken en bespraken. Dat was geen beleefdheidsbezoek hoor. Mijn cursisten hadden geen gêne om hun mening te geven.” Zo werd, dankzij de feedback van de cursisten, onder andere het aantal onderwerpen in het Nieuws van de Week teruggebracht naar drie en kwam er meer ruimte voor positieve nieuwsitems.
Diverse doelgroep
Fronczek is enthousiast over het resultaat. “Ik vind het Nieuws van de Week een verademing om te zien. Alles wordt rustig verteld en goed uitgelegd. En op het eind wordt alles nog even herhaald. Als je dit vergelijkt met het gewone Journaal… Dan word je horendol. Ze hebben echt een knap product gemaakt en dat is niet makkelijk. De doelgroep is enorm divers. Zie al die mensen maar tevreden te stellen in een paar minuutjes. Toch is dat gelukt.” Van Beusekom hoort ook veel positieve reacties op het Nieuws van de Week. “In het volwassenenonderwijs staan we inmiddels goed bekend. Via de regionale omroepen hopen we nog meer mensen te bereiken.”
Toekomst
De financiering voor het Nieuws van de Week loopt vooralsnog tot de zomer van 2023, maar Van Beusekom heeft goede hoop dat het journaal ook daarna kan worden gemaakt. “Het is belangrijk dat de hele samenleving op de hoogte blijft van actuele gebeurtenissen. De NOS heeft de opdracht om nieuws te maken voor iedereen, dus ook voor laaggeletterden.”
Ook Fronczek hoopt dat het Nieuws van de Week blijft. “Het is lastig om lesmateriaal te vinden dat past bij alle verschillende mensen, zeker voor NT1’ers. Het Nieuws van de Week voegt echt iets toe aan het taalonderwijs voor volwassenen. Daarnaast biedt het laaggeletterde mensen de mogelijkheid om het nieuws te volgen en met anderen mee te praten. Hiermee kan iedereen zijn mening vormen en deelnemen aan gesprekken. Dat geeft mensen vertrouwen en helpt ze om beter in het leven te staan.”
Meer informatie
Bekijk het NOS Nieuws van de Week op YouTube
Lees meer over het NOS Nieuws van de Week op de website van Stichting Lezen en Schrijven