Gemeenten delen ervaringen met aanpak laaggeletterdheid
Hoe ga je als gemeente van een aanpak laaggeletterdheid naar concrete acties? En hoe betrek je de doelgroep daarbij? Op maandag 30 mei kwamen gemeenteambtenaren samen in Dordrecht om, onder begeleiding van Stichting Lezen en Schrijven, elkaar te inspireren en goede praktijkvoorbeelden te delen.
Het merendeel van de aanwezige gemeenteambtenaren geeft op 30 mei aan ‘best aardig’ bezig te zijn met de aanpak van laaggeletterdheid. Tijdens een inventarisatierondje blijkt dat er veel plannen zijn gemaakt, samenwerkingen zijn aangegaan en contacten zijn gelegd met bijvoorbeeld werkgevers en wijkcentra. Toch vinden de meesten dat er meer mogelijk is.
Integrale aanpak
“De afgelopen twee jaar ben ik vooral met corona bezig geweest en nu met vluchtelingen uit Oekraïne”, zegt een van de gemeenmedewerkers tijdens de werksessie ‘integrale aanpak’. “Het is lastig om de tijd te vinden voor het verbeteren van basisvaardigheden.” Collega’s van andere gemeenten knikken instemmend. Toch is het hen allemaal gelukt om vooruitgang te boeken in hun aanpak. De ene gemeente heeft bijvoorbeeld meerdere schoolbibliotheken op weten te zetten. Een andere gemeente heeft de samenwerking gezocht met de lokale kinderopvang, waar leidsters een training krijgen in het herkennen van laaggeletterdheid onder ouders. En weer een andere gemeente biedt scholen de mogelijkheid om extra lesuren te geven aan kinderen en hun ouders, verzorgd door musea, musici, sportleraren en diëtisten.
Maar de verbinding zoeken met andere beleidsterreinen, dat blijkt niet altijd eenvoudig. “Bij onze collega’s van schuldsanering zitten waarschijnlijk veel inwoners met lage basisvaardigheden”, zegt een van de ambtenaren. “Maar wij zien die niet terug in cursussen. Hoe kan dat?”
“Probeer de bureaucratie te doorbreken”, adviseert dagvoorzitter Jan Smit. “Zoek de relaties op. Dat is ontzettend belangrijk.”
Esra van den Aker, adviseur bij ITTA, het kennisinstituut voor taalontwikkeling van de Universiteit van Amsterdam, beaamt dat. “Werk samen met bijvoorbeeld vrijwilligers die helpen met geldzaken, leerkrachten, of leidsters in de kinderopvang. Zij hebben een vertrouwensband met de doelgroep en vormen een belangrijke schakel. Via hen lukt het misschien wel om mensen te bereiken.”
Design thinking
Nieuwe dingen uitproberen vraagt om creativiteit. In de workshop ‘ontwerpen met je doelgroep’ laat Cor Noltee, van de Hogeschool voor de Kunsten, zien hoe je met ‘design thinking’ tot nieuwe ideeën komt. In de gemeente Dordrecht leidde dit bijvoorbeeld tot de campagne ‘Huh, wat bedoelt u?’, waarbij inwoners eenvoudig aan konden geven waar zij tegenaan lopen, door hun opmerkingen in een gele kliko te deponeren. In een werkatelier zijn teams van de gemeente en andere organisaties vervolgens met die opmerkingen aan de slag gegaan. “Door te verbinden, nieuwe dingen te bedenken en uit te proberen kom je verder”, zegt Noltee. “En ga vooral op zoek naar menselijk bewijs. Doe geen aannames vanachter een bureau, maar verzamel ervaringen van je doelgroep.” En ook belangrijk: “Pak de dingen op waar energie in zit. Blijf niet tillen aan een dood paard.”
Met de energie zit het aan het einde van de bijeenkomst goed, zo blijkt uit de reacties onder de aanwezigen. Veel gemeenteambtenaren geven aan met nieuwe ideeën en plannen te vertrekken. Dat dit voor iedereen andere ideeën zijn, maakt volgens Aleida Berghorst, adviseur van Stichting Lezen en Schrijven, weinig uit. “Kijk vooral wat in jouw gemeente werkt. Pas wel op dat je niet alles tegelijkertijd doet. Zorg voor focus. Dan maakt het niet zoveel uit of je begint met het beleid of met de uitvoering. Als je uiteindelijk maar beide doet.”
Ook naar een bijeenkomst?
Wil jij ook een bijeenkomst voor gemeenten bijwonen over de aanpak van laaggeletterdheid? Er staan nog twee bijeenkomsten op de agenda:
• 13 juni in House of Watt, Amsterdam
• 16 juni in The Student Hotel, Eindhoven
Beide bijeenkomsten zijn van 13.30 tot 16.00 uur. Bekijk voor meer informatie het nieuwsbericht Bijeenkomsten voor gemeenten over aanpak laaggeletterdheid.