Handzaam boek biedt basis over basisvaardigheden
Het onderwijs in basisvaardigheden is de afgelopen tien jaar veranderd. Steeds meer vrijwilligers zetten zich in als taalcoach. Maar hoe doe je dat: lesgeven aan volwassenen? Het boek ‘Leren in de educatie, Lesgeven, begeleiden en faciliteren’ helpt iedereen met het opzetten en aanbieden van taalonderwijs aan volwassenen.
“Vrijwilligers brengen meestal veel energie in hun begeleiding”, zegt Ella Bohnenn, deskundige op het gebied van volwasseneneducatie. “Maar voor lesgeven heb je ook een basis nodig. Naast de gebruikelijke cursussen biedt dit boek een schat aan informatie.” Samen met Ben Vaske, creatief directeur van Oefenen.nl, en Ina de Hollander, expert in volwasseneneducatie en basisvaardigheden, nam ze het initiatief voor ‘Leren in de educatie’.
Beter toegankelijk
Het boek vervangt het ‘Handboek NT1’ uit 2009. “Dat boek was wat zwaar, met veel tekst”, zegt Vaske. “Omdat de volwasseneneducatie inmiddels grotendeels wordt verzorgd door vrijwilligers, wilden we het wat handzamer maken; beter toegankelijk. En we wilden de doelgroep verbreden en inspelen op nieuwe ontwikkelingen.” De drie initiatiefnemers vroegen experts om een aantal artikelen te schrijven, bijvoorbeeld over leren op de werkvloer, de rol van bibliotheken, financiële redzaamheid en realistisch evalueren. Deze 22 artikelen zijn voor iedereen gratis te lezen op Oefenen.nl. “Maar veel mensen vinden het prettig om de artikelen gebundeld te hebben”, aldus Vaske. “Daarom brengt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren ‘Leren in de educatie’ ook in boekvorm uit. De basis van de volwasseneneducatie in basisvaardigheden staat hierin.”
Een van de belangrijkste adviezen in het boek is volgens Bohnenn dat docenten goed moeten kijken naar degene die ze begeleiden. “Er bestaat geen mal waar alles in past. Iedereen is anders. Mensen hebben stukjes kennis en als docent moet je uitvogelen wat die stukjes zijn. Wat kunnen ze nog bijleren? En hoe? Met een goede didactische basis kun je de juiste manier van lesgeven vinden. Probeer te differentiëren. Onderzoek samen met de deelnemer of jullie op de goede weg zitten. En heel belangrijk: laat zien wat hij of zij er in het dagelijks leven mee kan.”
Niet alleen voor docenten en taalvrijwilligers
Leren in de educatie is niet alleen voor docenten en taalvrijwilligers, maar ook voor bijvoorbeeld beleidsmakers, subsidieverstrekkers en managers. “De structuur van het taalonderwijs voor volwassenen is zo anders dan vroeger”, zegt Bohnenn. “Dit werk is ooit begonnen als vrijwilligerswerk. Toen werd het betaald en kwamen er opleidingseisen aan docenten. Nu wordt het werk voor een groot deel uitgevoerd in non-formele settings, bijvoorbeeld in bibliotheken en buurthuizen. Daar gelden geen opleidingseisen. Maar hoe het ook georganiseerd is, het is belangrijk dat alle betrokkenen een stevige basis hebben om het onderwijs vorm te geven en uit te voeren.”
Vaske: “We zien dat gemeenten hun taalaanbod graag willen professionaliseren, maar dat er een gebrek aan ervaring is bij ambtenaren. Met ons boek hopen we ook bij te dragen aan hun kennis. Dat is echt nodig. Ons werkveld is een beetje verouderd. Als we nu niet leren van de ervaren mensen in het vak, zijn we hun kennis straks kwijt.”
"Het is belangrijk dat alle betrokkenen een stevige basis hebben om het onderwijs vorm te geven en uit te voeren."
Verbeterslagen
Vaske en Bohnenn zien nog de nodige verbeterslagen voor de volwasseneneducatie in Nederland. “Het ITTA van de Universiteit van Amsterdam biedt nu drie opleidingsmodules aan voor het begeleiden in basisvaardigheden, maar verder is er in Nederland niet echt een opleidingsaanbod”, zegt Vaske. “Tegelijkertijd zien we wel de behoefte aan een officiële opleiding voor docent basisvaardigheden. Dat zou het hele werkveld kunnen professionaliseren. Ons boek biedt een mooie basis voor het taalonderwijs aan volwassenen, maar we zien ook dat we er nog lang niet zijn. Er is nog veel meer verbetering mogelijk.”
Het boek ‘Leren in de educatie’ verschijnt op donderdag 9 september. Lees meer over de publicatie op Oefenen.nl. Hier kun je de artikelen uit het boek ook (kosteloos) lezen.
De Conferentie NT1-docenten op woensdag 19 januari 2022 staat volledig in het teken van ‘Leren in de educatie’. Je kunt je alvast aanmelden voor de conferentie.